Met een auto door de lucht vliegen om files te mijden: het is een eeuwenoude wens die teruggaat tot de periode van het luchtschip, ver voordat het eerste ‘normale’ vliegtuig het luchtruim koos. Tot nog toe is die wens niet is vervuld. Een luchtschip is in technisch opzicht gelijk aan een écht vliegtuig.
GEMOTORISEERD MODELVLIEGTUIG
1842. Uitvinder van het modelvliegtuig met stoommotor: William Henson (Engeland). Henson patenteerde een op stoomkracht voortbewogen vliegtuig. Een jaar later startte hij de eerste luchtvaartmaatschappij ter wereld, maar geen van zijn bouwsels heeft ooit gevlogen. In 1848 maakte Henson met een modelvliegtuig de eerste gemotoriseerde vlucht ooit (lengte: 40 meter).
GEMOTORISEERD LUCHTSCHIP
1852. Uitvinder van het luchtschip met stoommotor: Henri Giffard (Frankrijk). Een gemotoriseerd luchtschip is in feite een gemotoriseerd vliegtuig, of anders de voorloper ervan. In elk geval is het een moorvoertuig en hoort het om die reden in dit document thuis. De drie paardenkrachten van de 158 kilogram wegende stoommotor (exclusief water en kolen) bleken echter onvoldoende om tegen de wind in te kunnen vliegen.
1872. Uitvinder van het luchtschip met gasmotor: Paul Hähnlein (Duitsland). Slim: de brandstof werd onttrokken aan de inhoud van de ballon. Minder slim: dat ging uiteraard ten koste van het hefvermogen.
1883. Uitvinders van het luchtschip met elektromotor: Albert en Gaston Tissandier (Frankrijk). Hoewel de ballon half zo groot was als die van Henri Giffard, redde de elektromotor van 1,5 pk het ook nu niet tegen de wind in. Bovendien werd de actieradius zeer beperkt vanwege de aanwezigheid van loodzware accu’s.
1888. Uitvinder van het luchtschip met benzinemotor: Karl Wölfert (Duitsland). Ook hier won de benzinemotor het uiteindelijk van de stoommotor en de elektromotor. Luchtschepen bleven tot halverwege de twintigste eeuw beperkt in bedrijf.
GEMOTORISEERD VLIEGTUIG
1808. George Cayley (Engeland) was in zijn tijd een beroemd geleerde met – blijkbaar – soms wat wilde ideeën. Zo was hij in 1808 serieus van plan om een vliegtuig te laten vliegen op buskruit. Hij stelde net op tijd vast, dat dit spul voor deze toepassing iets te heftig reageerde. Zo’n buskruitmotor zou daardoor een volkomen onbeheersbaar verbrandingsproces hebben.
1890. Uitvinder van het vliegtuig met stoommotor: Clément Ader (Frankrijk). Het is mogelijk dat Ader destijds vluchten heeft gemaakt van zo’n driehonderd meter (net zo lang als de gebroeders Wrights zes jaar later zou halen). Omdat deze vluchten niet officieel controleerbaar waren geweest, werd Ader nooit officieel erkend als uitvinder van het gemotoriseerde vliegtuig. Overigens een beetje vreemd dat hij daarbij voor stoomaandrijving koos terwijl een benzinemotor toen even betrouwbaar maar ook veel lichter was. Ader bekeerde zich daarna alsnog tot de benzinemotor en bouwde in 1903 de eerste auto met een V8-motor.
1900. Omstreeks 1900 werd, min of meer toevallig, de stermotor ontdekt als vliegtuigmotor bij uitstek, hoewel die was ontworpen voor de aandrijving van … hijskranen. De Amerikaan Samuel Langley, tegenstrever van de gebroeders Wright, bouwde in opdracht van het Amerikaanse leger een aantal vliegtuigen met een door autofabrikant Stephen Balzer geleverde stermotor. Daarmee had hij met wat meer meer geluk de eerste vliegenier ooit kunnen worden.
1903. Dat werden uiteindelijk Orville en Wilbur Wright (Amerika, 1903). Orville maakte de allereerste vlucht (afstand 37 meter, tijd 12 seconden, snelheid 11 km/h). De lichtmetalen benzinemotor (gewicht: 75 kilogram) hadden de broers zelf moeten laten bouwen, omdat geen enkele autofabrikant zijn goede naam eraan wilde wagen. Wright betekent voor het vliegtuig, wat Benz voor de auto betekent. Hun beider bijdrage was aanzienlijk, maar vermoedelijk waren ze niet de ware uitvinders – ook al heeft de geschiedenis bepaald dat dit wél zo is.
